Rreth Nesh
|
Shqiptarët dhe Hebrenjtë gjatë Luftës së Dytë Botërore – Një Histori e Nderit dhe Besës Gjatë një prej kapitujve më të errët të historisë botërore, Luftës së Dytë Botërore, Shqipëria u bë një shembull unik i humanizmit dhe guximit. Ndërsa shumë vende në Evropë dorëzonin hebrenjtë në duart e nazistëve, shqiptarët i strehuan, i mbrojtën dhe i trajtuan si anëtarë të familjes. Besa, kodi shqiptar i nderit, i cili nënkupton mbajtjen e fjalës dhe mbrojtjen e mikut e të huajit, ishte udhërrëfyesi moral që i shtyu shumë shqiptarë – myslimanë dhe të krishterë – të rrezikonin jetën për të shpëtuar hebrenjtë nga përndjekja. Nga qytetet si Berati, Vlora, Tirana, Kruja e Gjirokastra, shumë familje hapën dyert e tyre për hebrenjtë, shpeshherë duke i fshehur nga nazistët ose duke i pajisur me dokumente të rreme. Falë kësaj ndihme, numri i hebrenjve në Shqipëri pas Luftës ishte më i madh se para saj – një fakt i rrallë në historinë e Holokaustit. Instituti izraelit Yad Vashem ka nderuar dhjetëra shqiptarë me titullin “Fisnik ndër Kombet” (Righteous Among the Nations), një dëshmi e mirënjohjes ndërkombëtare për veprimet e tyre të guximshme dhe njerëzore. Kjo faqe nderon trashëgiminë e atyre që, në kohë errësire, zgjodhën të jenë dritë. Shqipëria – një vend i vogël, me zemër të madhe. Albanians and Jews During World War II – A Story of Honor and Besa During one of the darkest chapters of world history, World War II, Albania became a unique example of humanity and courage. While many countries in Europe were surrendering Jews to the hands of the Nazis, Albanians sheltered them, protected them, and treated them as members of their own families. Besa, the Albanian code of honor, which implies keeping one's word and protecting guests and strangers, was the moral compass that led many Albanians—Muslims and Christians alike—to risk their lives to save Jews from persecution. From cities like Berat, Vlora, Tirana, Kruja, and Gjirokastra, many families opened their doors to Jews, often hiding them from the Nazis or providing them with false documents. Thanks to this help, the number of Jews in Albania after the war was greater than before it—an extraordinary fact in Holocaust history. The Israeli institution Yad Vashem has honored dozens of Albanians with the title “Righteous Among the Nations,” an international recognition of their courageous and humane actions. This page honors the legacy of those who, in times of darkness, chose to be the light. Albania—a small country with a big heart.
האלבנים והיהודים במהלך מלחמת העולם השנייה – סיפור של כבוד ו"בסה" במהלך אחד הפרקים האפלים ביותר בהיסטוריה העולמית – מלחמת העולם השנייה – אלבניה הפכה לדוגמה ייחודית של אנושיות ואומץ לב. בעוד מדינות רבות באירופה הסגירו יהודים לידי הנאצים, האלבנים נתנו להם מקלט, הגנו עליהם, והתייחסו אליהם כאל בני משפחה. בֶּסָה – קוד הכבוד האלבני שמשמעותו שמירה על מילה והגנה על אורחים וזרים – שימש כמצפן מוסרי שהניע רבים מהאלבנים, מוסלמים ונוצרים כאחד, לסכן את חייהם כדי להציל יהודים מרדיפות. מהערים בראט, ולורה, טירנה, קרויה וג'ירוקסטרה – משפחות רבות פתחו את בתיהן בפני יהודים, לעיתים תוך הסתרתם מהנאצים או באמצעות הענקת מסמכים מזויפים. בזכות עזרה זו, מספר היהודים באלבניה לאחר המלחמה היה גבוה יותר מאשר לפניה – עובדה נדירה בהיסטוריית השואה. המוסד הישראלי יד ושם העניק עיטור "חסידי אומות העולם" לעשרות אלבנים – הוכרה בין־לאומית לפעולותיהם האמיצות והאנושיות. דף זה מוקדש להנצחת מורשתם של אלו שבחרו להיות אור בזמן חושך. אלבניה – מדינה קטנה, עם לב גדול. |
|
|
|
|
|
|
